متاسفانه در حوادث و اتفاقاتی که طی چهل سال گذشته به عنوان نافرمانی مدنی از ناحیه اقشار مختلف مردم بروز و ظهور یافته و این نافرمانیها به دنبال بعضی از تصمیمات شتابزده و عملکرد نابهنگام دولتها بوده است باید در طول این سالها پایههای دموکراسی و ارکان مردمسالاری دینی در کشور تقویت میشد و گروههای سیاسی و اجتماعی مختلف اعم از چپ و راست و اصلاحطلب و اصولگرا و سنتی و پیشرو و پیروان و طرفداران سیاستهای مختلف اعم از دانشگاهی و حوزوی و در کنار آنان دولتها و مجلسهای گذشته یکپارچه و متحد «تحزّب» را که از ارکان دموکراسی است جدی میگرفتند و احزاب را میدان میدادند و در مجلس شورای اسلامی با ارائه طرحها و لوایحی قوانین مناسب حزبهای قدرتمند را به تصویب میرساندند.
دولت در 24 آبان ماه سال جاری از طریق رسانههای عمومی طی اطلاعیهای اعلام نمود روسای 3 قوه تصمیم گرفتهاند بهای هر لیتر بنزین معمولی سهمیهای را از یکهزار تومان به یکهزار و پانصد تومان و بنزین آزاد را به سههزار تومان و بنزین سوپر به سههزار و پانصد تومان افزایش دهند. بعضی از دولتمردان بارها موضوع ارزانی سوخت در ایران را در مقایسه با دیگر کشورها مطرح میکنند در حالی که این قیاس صحیح و منطقی به نظر نمیرسد چون شرایط زندگی مردم ایران زمین، وجود ذخایر غنی و معادن گوناگون در کشور، جادهها و ماشینهای غیراستاندارد، عدم کیفیت مناسب زیرساختها، روبرو بودن با وضعیت خاص زندگی به گونهای که کارگزاران و مدیران نظام حدود 70٪ جمعیت ایران را نیازمند به گرفتن بستههای حمایتی میدانند، عدم عنایت و توجه دولتها طی سالیان متمادی به وضعیت سلامت و بیمه شهروندان، وضع درآمد مردم، وجود آسیبهای اجتماعی از قبیل فقر و بیکاری و اعتیاد و کارتنخوابی و غیره نشاندهنده این است که سخن گفتن درباره یکسانسازی قیمت بنزین با دیگر کشورها غیرکارشناسی شده و مورد قبول عموم ایرانیان نیست.
ضمناً در شب میلاد با سعادت پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) که از سوی پروردگار عالم ملقب به «رحمهللعالمین» گردیده و در شب تولد ششمین پیشوای شیعیان جهان حضرت امام جعفر صادق(ع) که میبایست با خبرهای خوش، کام مردم را شیرین نمایند اعلام خبر گرانی بنزین برای بسیاری از شهروندان بویژه طبقات محروم و ناتوان و میلیونها خانواده ایرانی تلخ و ناگوار بود. بنابراین باید به این نکته توجه داشت که زمان و موقعیت مناسبی برای طرح موضوع انتخاب نشده است از همه مهمتر هنوز صدای دکتر حسن روحانی و عدهای از دولتمردان در گوشها طنینانداز است که از سالها پیش میگفتند: بنزین دو نرخی ایجاد فساد میکند و به همین دلیل آن را تک نرخی کردند. هدایتا… خادمی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در اسفند ماه 97 اظهار داشت: «بیژن زنگنه در کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد دولت با سهمیهبندی بنزین به ویژه اعطای یک لیتر بنزین به افراد در سال آینده مخالف است… عضو کمیسیون انرژی مجلس با تاکید بر اینکه مردم نیز توان پرداخت افزایش قیمت حاملهای انرژی را ندارند، گفت: قطعاً در سال آینده در حوزه حاملهای انرژی به ویژه بنزین افزایش قیمت نخواهیم داشت.»(1)
جلال میرزایی عضو کمیسیون تلفیق مجلس و نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی در بهمن ماه 1397 بیان کرد: «…شرایط کشور امروز از لحاظ اقتصادی و روابط بینالمللی عادی نیست و ما شاهد هستیم که آمریکاییها با کمک چند کشور منطقه به دنبال تشدید فشار اقتصادی بر ایران با هدف افزایش نارضایتیها در داخل کشور ما هستند و افزایش قیمت حاملهای انرژی در شرایط امروز این نارضایتیها را تشدید میکند. ما نیز کاری را انجام نمیدهیم که فشار را بر مردم افزایش دهد.»(2)
فرشاد مومنی استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی میگوید: «من در اینجا در کمال خضوع، رییسجمهور، رییس سازمان برنامه و بودجه، رییس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد را در مورد دستاوردها و هزینههای افزایش قیمت بنزین به مناظره دعوت میکنم به شرطی که این مناظره پخش مستقیم شود و حداقل استانداردهای آن رعایت شود… و ادامه داد: در هر تجربه افزایش قیمت حاملهای انرژی، کشور با مسائل انسانی، اجتماعی و محیطزیستی روبهرو شده است بطوری که گزارشهای رسمی نیز به این موضوع اذعان دارند. مثلا در گزارش کمیسیون بهداشت و کمیسیون اجتماعی مجلس و نیز وزارت بهداشت به صراحت اشاره شده است که پیش از تجربه افزایش قیمت حاملهای انرژی در دی ماه 1389، سالانه یک درصد جمعیت ایران از ناحیه هزینههای کمرشکن درمان زیر خط فقر قرار میگرفتند در حالی که در اولین سال پس از اجرای این سیاست ضریب آن به 3 برابر افزایش یافت…»(3)
«…پروانه سلحشوری نماینده تهران و رئیس فراکسیون خانواده مجلس در واکنش به گرانی بنزین در توئیتر نوشت: از وقتی بنزین گران شده مردم در تماسیهای مکرر ابراز نگرانی میکنند. هموطنان عزیزم مدتهاست مجلس در راس امور نیست. این موضوع در جلسه سران سه قوه تصمیمگیری شده. همین یک رکن دموکراسی را نیمبند داشتیم که فاتحه آن هم خوانده شد. شفقنا نوشت؛ حضرت آیتا… العظمی صافی گلپایگانی در پیامی نوشتند: متأسفانه در حالی که گرانی، تورم و بیکاری بسیاری از اقشار مملکت را در وضعیت سخت و ناراحت کنندهای قرار داده، طرحی در شب میلاد رسول رحمت(ص) توسط سران قوا تصویب شد که موجب تأسف و نگرانی شدید است. از نمایندگان مجلس میخواهیم که لغو این طرح را اعلام کنند و برای رفع مشکلات مردم، با مشورت بزرگان و اساتید علم اقتصاد اقدام فوری نمایند.
در بیانیه آیتا… مکارم شیرازی آمده است: گرانی بنزین آن هم در حدّ سه برابر و آن هم در وقت نامناسب و بدون ذکر دلیل، یک شوک مهم بر افکار عمومی وارد کرد و اسباب بعضی نارضایتیها گردید. آیا بهتر نیست دولت یا رؤسای قوای سهگانه دلائل خود را برای این کار بیان کنند و افکار عمومی را به مدد طلبند و اگر بعد از شنیدن آن دلائل، افکار عمومی هماهنگ شد، اقدام نمایند و اگر دولت مشکلی دارد -که قطعا دارد- آیا آن مشکل را با راهحل دیگری غیر از این راه نمیتوان حل کرد؟ به هر حال این کار آن هم بدین صورت، شتابزده به نظر میرسد و باید پیرامون آن بررسی بیشتری شود و آنچه افکار عمومی را قانع کند، انجام دهند.
در پیام آیتا… علوی گرگانی آمده است: تمام مسئولان دلسوز و مدیران مملکتی باید توجه داشته باشند که در شرایط فعلی ایجاد آرامش در جامعه و دوری از پرداختن به مسائل حاشیهای و حفظ وحدت ملی، پرهیز از ایجاد التهاب در جامعه مخصوصا در وضعیت اقتصادی مردم یک اصل مهم میباشد، لذا هرگونه رفتاری که موجب بروز مشکلات معیشتی بیشتر در شرایط فعلی برای مردم شود، از نظر اینجانب ناپسند و برخلاف مصالح ملی است. وی در بخش دیگری از این پیام آورده است: اینجانب از همه نمایندگان مجلس میخواهم که با قاطعیت جلوی ایجاد التهاب معیشتی در جامعه را گرفته و از دولت محترم نیز میخواهم که تا دیر نشده در تصمیم خود تجدیدنظر کرده و با همفکری کارشناسان دلسوز و متعهد و بهکارگیری جوانان مؤمن و متعهد و نخبه به تقویت تولید داخلی و حل اساسی مشکلات آن اهتمام ورزند…»(4)
آیتا… جوادی آملی میگوید: «…مسئولان باید وظیفهشان مشخص باشد، آنها ضامن هستند، اما مردم نیز شرعاً وظیفه دارند که به بهترین وجه از نظام دفاع کنند چرا که دشمن مشترک در کمین است. ما از ذات اقدس الهی میخواهیم به برکت خونهای پاک شهدا این نظام را سالم نگه بدارد تا دست صاحب اصلیاش برسد.»(5)
بسیاری از مردم با گرانی بنزین آن هم به صورتی که یکمرتبه سیصد درصد افزایش یابد موافق نیستند حداقل انتظار داشتند درصد و دونرخی کردن افزایش بهای بنزین به مراتب کمتر از مقدار اعلام شده باشد و در سال 1398 بویژه در ایام مبارک از اعلام گرانی بنزین خودداری میکردند در عین حال در صورتی که رئیسجمهور قبل از اعلام افزایش بهای بنزین به مردم توضیحاتی ارائه مینمود مبنی بر اینکه دلایل گران شدن بنزین چیست؟ و آنچه که یک تا دو روز بعد درباره سهمیهها اطلاعرسانی کردند قبلاً به اطلاع مردم میرساندند و ضمن اعتراف به این که تاکنون بیشتر نهادهای نظارتی در کنترل قیمتها آنگونه که باید و شاید موفق نبودند اما در این برهه زمان و در کنار آن اقدامات، قول نظارت کامل و جلوگیری از افزایش گرانی وسایل و اجناس را میدادند مردم میدانند دولتمردان هنگام دادن ارز 4200 تومانی به سبب عدم نظارت صحیح، عدهای از مفسدان اقتصادی احتکارکنندگان، از خدا بیخبران، اختلاسکنندگان و زراندوزان توانستند میلیاردها دلار ارز را از چرخه اقتصاد خارج نموده و بعضی از مسئولان ذیربط آنگونه که باید و شاید موفق نشدند از گرانی روزافزون مایحتاج مردم جلوگیری نمایند و به تبعیضات و اختلافات طبقاتی دامن زدند.
هماکنون شایسته است کارگزاران، مدیران، مسئولان، فرمانداران، استانداران، نهادهای نظارتی و اجتماعی، مقامات روحانی، ائمهجمعه و جماعات و دارندگان تریبونهای رسمی زمینههایی فراهم نمایند تا گرانیهای روزافزون بیش از این بر دوش مردم صبور و زحمتکش این مرزوبوم سنگینی نکند و به توصیههای مقامات ارشد نظام و کشور جامه عمل بپوشانند و صف خود را از افرادی که ناآگاهانه و برخلاف قانون و عرف و شرع به مال و جان مردم و بیتالمال آسیب میرسانند جدا سازند.
نکتهای اساسی که نگارنده این سطور خود را ملزم به یادآوری آن میداند این است که متاسفانه در حوادث و اتفاقاتی که طی چهل سال گذشته به عنوان نافرمانی مدنی از ناحیه اقشار مختلف مردم بروز و ظهور یافته و این نافرمانیها به دنبال بعضی از تصمیمات شتابزده و عملکرد نابهنگام دولتها بوده است باید در طول این سالها پایههای دموکراسی و ارکان مردمسالاری دینی در کشور تقویت میشد و گروههای سیاسی و اجتماعی مختلف اعم از چپ و راست و اصلاحطلب و اصولگرا و سنتی و پیشرو و پیروان و طرفداران سیاستهای مختلف اعم از دانشگاهی و حوزوی و در کنار آنان دولتها و مجلسهای گذشته یکپارچه و متحد «تحزّب» را که از ارکان دموکراسی است جدی میگرفتند و احزاب را میدان میدادند و در مجلس شورای اسلامی با ارائه طرحها و لوایحی قوانین مناسب حزبهای قدرتمند را به تصویب میرساندند.
اگر همانگونه که شهید والامقام دکتر بهشتی سعی و اهتمام وافر در برپایی احزاب و حضور سیاسیون و فرهیختگان و آگاهان و دلسوزان جامعه در احزاب داشت این رکن مردمسالاری به درستی توجیه میشد و جایگاه واقعی خود را باز مییافت و گرایشهای مختلف سیاسی زیر چتر احزاب امکان فعالیت و پیشرفت و توسعه پیدا میکردند و مجالس و دولتها از میان همین احزاب برمیخاست مسلم بود که این همه نابرابری اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی و معیشتی و آموزشی را شاهد نبودیم. نافرمانیهای مدنی کمتر بود و مسئولان و مدیران و حاکمان گفتهها و قولهای داده به مردم را زیرپا نمیگذاشتند و رئیسجمهور و وزیر و نماینده و استاندار و غیره فقط به دوره مسئولیت خویش نمیاندیشیدند احزاب برای ماندگاری خویش و کسب مراتب بالاتر در انظار عمومی دایماً آیندهای بهتر را برای کشور رقم میزدند. احزاب محل تعاطی افکار و اندیشههای ناب میشد و نخبگان و سرآمدان و برگزیدگان دراین تبادل آرا و نظرات بهترین روشهای دموکراسی و مردمسالاری دینی را ارائه میدادند و دولتها برخاسته از این احزاب قدرتمند بود. افسوس و دریغ آنگونه که باید و شاید این مطلب امکان تحقق نیافت و صد البته که اکنون نیز برای رسیدن به چنین پایگاه و جایگاهی دیر نیست. ای کاش چنان میشد. به امید آن روز.
رضا سلطان زاده – مدیرمسئول
پینوشتها:
1- اقتصاد نیوز، 27/12/97
2- همان، 24/11/97
3- ایلنا، 24/8/98
4- آرمان ملی، 26/8/98
5- مشرق نیوز، 26/8/98
- نویسنده : رضا سلطان زاده
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
سهشنبه 21,مه,2024